نیم نگاهی به مطبوعات

آراء عمومی در اندیشه حکومتی اسلام از جایگاه خاصی برخوردار است. مساله مشارکت مردمی و گزینش حاکمان توسط آنها از قدیم الایام از لحاظ تئوریک در حکومت دینی مطرح بوده و از لحاظ عملی نیز چنین رویه ای دائماً اِعمال و آرای عمومی به عنوان عنصر اساسی و غیر قابل انکار در تحقق حکومت معرفی شده است و این بدان معناست که تمایل مردم به حکومت دینی، موجب تحقق آن می گردد؛ چنان که عدم تمایل آنها موجب عدم تشکیل حکومت دینی خواهد شد همان گونه که درباره حکومت نبوی ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ چنین شد که استقبال مردم از آن موجب تحقق و عینیت آن گردید و در مقابل عدم استقبال عمومی از حکومت علوی ـ علیه السلام ـ موجب عدم تحقق آن تا 25 سال گردید.

با این مقدمه می رویم سراغ مقاله ای با عنوان «باور یا زیور» که در ویژه نامه نوروز 86 روزنامه اعتماد ملی درج گردیده بود.ادامه مطلب...

تجدید پیمان با ابراهیم ـ علیه السلام ـ در یک سنت حسنه

آداب جمع ادب است. ادب در عرف امروز نشان از فهم و درک و موقعیت اجتماعی افراد می کند. همه مردم تلاش می کنند در تعامل اجتماعی به نوعی در مسابقه «چه کسی مؤدب تر است» صاحب امتیاز شوند. هیچ کسی را سراغ ندارید که در برخوردهای روزمره بی احساس و یا بدون واکنش باشد. در میان این آداب، دست دادن به هنگام ملاقات است. این عمل، رفتاری ساده اما آثار روانی ـ اجتماعی و حتی دینی فراوانی دارد که دانستن آن نه تنها جالب که در پایبندی به این رفتار می تواند نقش آفرینی کند. با این مقدمه کوتاه به نوشته ای  در این باب برخورد کردم که ضمن آن نویسنده محترم بر این عقیده بود که: ادامه مطلب...

پویایی شیعه در الگوی مردم سالاری دینی

بنیاد گرایی، واپس گرایی و واژه هایی مانند آن از جمله نسبت های ناروا و مفاهیم غلط اندازی است که از سوی  برخی نویسندگان و متفکران غربی یا غرب زده به اسلام نسبت داده یا می شود که موجب ارایه تصویری نامطلوب از اسلام شده و این تصور نادرست را در اذهان القاء می کند که اسلام و آموزه های دینی مخالف هر گونه تحول، نو آوری و پیشرفت است و هیچ یک از مظاهر تمدن، تجدد و پویایی را بر نمی تابد البته باید اذعان داشت که ظهور وهابیت و سلفی گری و فرقه هایی از این قبیل به نام اسلام در بروز چنین سوء برداشتهایی از اسلام بی تأثیر نبوده است و به ترسیم چهره ای غیر واقعی از اسلام انجامیده است اما در این میان شکل گیری انقلاب اسلامی و ترسیم یک نظام سیاسی بر اساس مذهب تشیع و آموزه های اسلام ناب و ارایه الگوی مردم سالاری دینی بعنوان بدیلی برای دموکراسی های غربی و حرکت در مسیر توسعه و پیشرفت، چهره واقعی اسلام را به نمایش گذاشت و در حقیقت خط بطلانی بود بر تمام این نسبت ها از این رو نسبت بنیاد گرایی به مذهب تشیع بدور از واقعیت و جای بس شگفتی است، در این راستا مقاله ای با عنان «بنیاد گرایی شیعه در لباس نظامی سالاری» در سایت، حزب دمکرات ایران» آمده است که بر اساس ان نویسنده تلاش می کند که تشیع و جمهوری اسلامی را بنیاد گرا معرفی کند، نوشتار حاضر نگاهی گذرا به نکات قابل نقد و تأمل این مقاله دارد؛

در بخشی از این مقاله نویسنده بر این باور است که «مبانی تئوریک بنیاد گرایی شیعه از نظریه های حکومت اسلامی در فقه تغذیه می کند، فقهای شیعه اصولا به مسأله حکومت دو نوع روی­کرد کلی داشته اند، یا مانند شیخ مرتضی انصاری (ره) تقیه و گریز کامل از مشغولیات حکومت را ترویج می کرده اند و یا مانند ملا احمد نراقی (ره) و آیت الله خمینی (ره) قائل به ادامه مطلب...

اسلام ، قانون ، پارلمان و...

مقاله ای با عنوان «علل عدم تحقق سکولاریزاسیون در جهان اسلام» در سایت «سکولاریسم» سعی در آن دارد تا ضمن زیر سئوال بردن قانون گذار بودن خدا، اسلام را به نوعی مخالف با آزادی، دموکراسی و... بداند. در این مقال سعی خواهد شد تا اجمالاً به نکات قابل نقد این مقاله و نویسنده آن پرداخته شود.

1. او در ابتدا می گوید: «در تمدن های کهن مشرق زمین، سلطنتِ رسوم حکم فرماست و سنت قانون است. اگر تغییری فرا رسد اصلاً قابل پذیرش نیست، چرا که قوانین الهی تکلیف همه چیز را یک بار برای همیشه مشخص کرده اند و چون و چرا بردار نیستند».

ظاهراً نویسنده در صدد القای نوعی استبداد در قوانین الهی و زیر سئوال بردن، چرایی حاکم بودن قوانین الهی و یا به تعبیر وی؛ حاکمیت «سلطنتِ رسوم» و «سنت»، باشد. در این مورد ذکر نکاتی چند، خالی از لطف نیست. ادامه مطلب...

نقدی بر مقاله نقش حجاب در افزایش نابرابری جنسیتی

در تاریخ 7 دی ماه 1385 از خانم سهیلا وحدتی مقاله ای با عنوان «نقش حجاب در افزایش نابرابری جنسیتی» در سایت زنان درج کرده اند که درباره آن نکاتی به ذهن نگارنده می رسد. در ادامه به چند مورد اشاره می گردد:

1. در این مقاله، نویسنده موضع عقیدتی خود را مشخص نکرده است. آیا بحث درون دینی است و بر مبنای پذیرش اسلام به عنوان دین حق است یا بحث بر مبنای انکار دین است؟ از سنخ مطالب و نیز عدم استناد و استدلال ایشان به متون دینی به خوبی روشن می گردد که ایشان از نگاهی منکرانه نسبت به دین و دستورات دینی بحث کرده اند. البته باید توجه داشت که شکل بحث با پذیرش اسلام و عدم پذیرش آن، کاملاً متفاوت می گردد. موضع، قلم ناقد بر اساس پذیرش اسلام به عنوان دین حق و رسمی این کشور است. ادامه مطلب...

روحانیت و رهبری نهضت مشروطه

نهضت مشروطه یکی از مقاطع حساس و سرنوشت ساز در تاریخ کشور محسوب می شود که تأثیرات و پیامدهای مهمی در تحولات داخلی کشور به ویژه در حوزه فکر و عمل سیاسی بر جای نهاد و از آنجا که حیات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ملت ایران در پویش تاریخی خود پیوندی گسست ناپذیر با دین و رهبران مذهب داشته است. نهضت مشروطه نیز به عنوان مهمترین حرکت اجتماعی ـ سیاسی ملت ایران، از این قاعده مستثنی نبود. در این نهضت علماء در سطحی گسترده تر با کارکردهای متنوع تر به عرصه پیکار با استبداد گام نهادند. در مورد نقش و جایگاه روحانیون در انقلاب مشروطه، تحلیل های مختلفی در محافل علمی و سیاسی مطرح شده است که برخی از آنها با واقعیات تاریخی فاصله دارد. در این راستا مقاله ای با عنوان «روحانیون سیاسی یا اسلام سیاسی» از آقای جمشید فاروقی در سایت «ایران امروز» آمده است که طی آن نویسنده به تحلیل جایگاه و نقش روحانیون در نهضت مشروطه پرداخته است. که دارای نقاطی قابل تأمل و نقد است. و نوشتار حاضر نگاهی گذرا به نقاط قابل تأمل و نقد این مقاله دارد.ادامه مطلب...

باز هم تأمّل زیباست

(نقد مقالة‌«وحشت زنان از پرتگاه‎های جنسیتی»)

یکی از مباحث مهم و بحث‎برانگیز در سالیان اخیر، بحث از حقوق زن و تفاوت‎های مربوط به زن و مرد، چه در نظام فکری اسلام و چه در تعامل‎های اجتماعی است. در دو دهة گذشته مباحث زنان، بیشترین حجم مباحث فکری و پرسش‎ها و شبهات را در عرصة مطبوعات به خود اختصاص داده است. جریان فکری و قاعدة گفت‎وگو در صحنة‌نشریات، که رسالت ارتقاء‌فکری و فرهنگی مردم را بر عهده دارند، این است که بحث‎ها منطقی، مستدل و دور از تعصب و گرایش‎های حزبی و سیاسی باشد تا زمینة سالم و پاکی را برای انتخاب اندیشه‎ها فراهم آورد.

ماهنامة «نامه» در شمارة 51 مورخة تیرماه 1385 در صفحة 60 و 61 خود مقاله‎ای از خانم سهیلا و حدتی با عنوان «وحشت زنان از پرتگاه‎های جنسیتی» درج کرده است. دربارة مطالب ایشان، مناقشاتی چند به ذهن می‎رسد که به اهم آنها اشاره می‎گردد.

1. ایشان می‎نویسد: «این وحشت‎های زنانه، دردهایی پنهان و نامریی است که فقط روی دوش زنان سنگینی می‎کند و توسط آنها حس می‎شود.» در حالی که بسیاری از دغدغه‎های ذکر شده مانند «ناامنی سیاسی،‌اجتماعی و اقتصادی در مورد پسران و مردان هم وجود دارد. نگرانی از فراهم نشدن شرایط ازدواج و کار مناسب، نگرانی در مورد از کارافتادگی،‌بر کناری از کار و پیری یا فوت همسر و سرپرستی کودکان، یا نگرانی محدود کردن آزادی‎های فردی و اجتماعی آنان از سوی جناح‎های گوناگون سیاسی و دولت‎ها ـ که شما در مورد زنان ادعا کرده‎اید ـ و خیلی از دغدغه‎های دیگر که کم و بیش برای هر فردی وجود دارد. نگرانی‎ها و مشکلات زندگی یک چیز است و پرتگاه‎های جنسیتی و تعبیر غلط ایشان،‌سخنی دیگر است.

ادامه مطلب...

بسمه تعالی

شفاعت مایة امید زندگی با رضایت خدا

حقیقت شفاعت جز این نیست که رحمت گسترده خدا و آمرزش او از طریق اولیای الهی که حاملان فیض رحمت خدا هستند به افراد گنه‎کاری که لیاقت بخشایشی‎گر او را دارند، برسد یعنی افرادی که پیوند معنوی و خداپرستی خویش را نگسسته و از مسیر الهی دور نگشته‎اند، اما لغزش‎هایی کوچگی در زندگی داشته‎اند. اعتقاد به شفاعت پدید آورندة امید در دل گنه‎کاران و مایة بازگشت آنان در زندگی به سوی خداست یعنی امید به شفاعت سبب می‎شود گنه‎کار این باور را پیدا کند که سرنوشت خود را دگرگون ساخته و کارهای گذشته‎اش را طوری نداند که برای او یک سرنوشت شوم قطعی و غیرقابل تغییر درست کرده باشد و این یعنی او از همین حالا می‎تواند درهای سعادت را به روی خود باز کند و اولیاء الهی نیز در آخرت از گناهان گذشته‎اش شفاعت خواهند کرد،‌البته همة افرادی که شفاعت به آنها می‎رسد مشروط به اجازة خداوندی است و هیچ کس بدون اجازه خدا نمی‎تواند شفاعت کسی را بکند.[1]

نتیجه‎گیری صحیح از آیات قرآنی شفاعت بستگی به این دارد که تمام آیات شفاعت به طور دسته‎جمعی بررسی قرار گیرد، نه این که همانند سایت ادامه مطلب...

آگاهی از جنس جنین

مقدمه: ‌یکی از اوصاف قرآن کریم عدم اختلاف و عدم تناقض در آیات است که خود بدان تصریح کرده و فرموده است: اگر غیر خدا برای شما قرآن را تدوین می کرد، اختلاف زیادی در آن یافت می شد.

همه‎ی آیات قرآن با هم مرتبط‎اند و بعضی از آن بعضی دیگر را تفسیر می کنند. هم‎چنین دارای عام و خاص، مطلق و مقید، حقیقت و مجاز است که باید از هم جدا شوند و برای فهم آن از احادیث پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ و معصومین ـ علیهم السّلام ـ ( که مفسر قرآن هستند) استفاده شود؛ و برای درک معانی قرآن یا باید متخصص بود و یا به اهل فن قرآن مراجعه کرد. در این میان برخی با ذکر مطالبی در باب آیات قرآن خواسته‎اند القا کنند که بین آیات قرآن تناقض وجود دارد و لذا گزاره‎های قرآنی مشتمل بر پارادوکس و تناقض است نمونه‎ای از مطالب یاد شده را ذکر و مورد بررسی قرار می‎دهیم:

«در بعضی از آیات آمده که فقط خداوند از جنس جنین در رحم مادران آگاهی دارد، یعنی دیگران نمی توانند از آن اطلاعی داشته باشند، در حالی که امروز از طریق سونوگرافی وغیره به ماهیت جنین پی می برند». دنباله...

شکافته شدن آسمان

مقدمه: ‌یکی از اوصاف قرآن کریم عدم اختلاف و عدم تناقض در آیات است که خود بدان تصریح کرده و فرموده است: اگر غیر خدا برای شما قرآن را تدوین می کرد، اختلاف زیادی در آن یافت می شد.

همه‎ی آیات قرآن با هم مرتبط‎اند و بعضی از آن بعضی دیگر را تفسیر می کنند. هم‎چنین دارای عام و خاص، مطلق و مقید، حقیقت و مجاز است که باید از هم جدا شوند و برای فهم آن از احادیث پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ و معصومین ـ علیهم السّلام ـ ( که مفسر قرآن هستند) استفاده شود؛ و برای درک معانی قرآن یا باید متخصص بود و یا به اهل فن قرآن مراجعه کرد. در این میان برخی با ذکر مطالبی در باب آیات قرآن خواسته‎اند القا کنند که بین آیات قرآن تناقض وجود دارد و لذا گزاره‎های قرآنی مشتمل بر پارادوکس و تناقض است نمونه‎ای از مطالب یاد شده را ذکر و مورد بررسی قرار می‎دهیم:

قرآن در آیة 19 سورة نبأ می نویسد: «آسمان ها شکافته می‌شوند». آیه دلالت دارد که آسمان دارای سقفی است که ریخته می‌شود؛ در حالی که این بیان توجیه عقلی و علمی ندارد.»

این اشکال از چند جهت قابل نقد و بررسی است که ذیلاً تقدیم می گردد. دنباله...